Συχνά αναρωτιέμαι λοιπόν, πώς κατάφερε ο γιος μου να είναι μια μείξη του Κόναν του Βάρβαρου και του Ράμπο. Πρόσεχα πάρα πολύ τι θα παρακολουθήσουν στην τηλεόραση. Ωστόσο γύρω στα 5 είδε τον σπάιντερμαν. Τότε ξεκίνησε να θέλει να κρεμιέται από ό,τι μπορούσε. Αργότερα παρακολούθησε τον Ζορό. Η δράση δεν σταματούσε όλη μέρα. Έτρεχε από τον καναπέ στο τραπεζάκι, και από το μικρό τραπεζάκι στις καρέκλες της κουζίνας. Σκαρφάλωνε, πηδούσε, έπεφτε και σερνόταν συνέχεια. Ήταν οι φορές που έψαχνα τον διακόπτη με την ένδειξη OFF αλλά δεν το έβρισκα…!!! Μάλιστα ήταν το παιχνίδι μας: έλεγα ότι του πάτησα το off και έπρεπε να ξαπλώσει ακίνητος. Καθόταν λοιπόν και μετά από λίγα δευτερόλεπτα ζητούσε να πατήσω το ON πάλι. Ευτυχώς είδε τον σούπερμαν πολύ αργότερα, αλλιώς σίγουρα θα προσπαθούσε και να πετάξει. Ήταν φανερό ότι η ταινία –που την είδε μέσα από μια οθόνη- τον είχε επηρεάσει!
Τότε, που τα παιδιά ήταν πιο μικρά, ήταν εύκολο να στρέψω την ενέργειά τους σε μια χειροτεχνία, σε ένα τραγούδι και κυρίως στην φύση. Καθόμασταν έξω αρκετή ώρα. Τα πρώτα τους χρόνια ήμουν κοντά τους, για να τους βοηθάω να ανέβουν σε βράχια, να τρέξουν στην αλάνα, να σκαρφαλώνουν στα δέντρα – πολλές φορές ανέβαινα κι εγώ – και για να τους προειδοποιώ για πιθανούς κινδύνους. Όταν έφτασε η ώρα που ήξερα ότι μπορούν και μόνοι τους, τους άφησα. Ήταν η εποχή που για να τους βρω, κοιτούσα ποιο ήταν το δέντρο που κουνιέται, και έτσι ήξερα ότι εκεί πάνω βρίσκονται. Ταυτόχρονα μάθαιναν πολλά για το περιβάλλον, το πρόσεχαν, το απολάμβαναν. Ευτυχώς η αγάπη τους για την φύση κρατάει ακόμα, αν και όχι τόσο όσο παλιότερα. Με λύπη μου βλέπω ότι το παιχνίδι στην αλάνα, θα το άλλαζαν ευχαρίστως για ένα παιχνίδι στο play station. Σίγουρα τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται τι χάνουν από ένα παιχνίδι στην φύση. Βλέπουν τι κερδίζουν από την οθόνη, και αυτό είναι η δράση και οι γρήγορες εναλλαγές της εικόνας. Η δική μου θέση είναι να παραμείνω σταθερή στα όρια που τους έχω βάλει, και όχι να τους στερήσω εντελώς αυτό που τους αρέσει. Σίγουρα τα παιδιά θα φροντίσουν να τραβήξουν τα όρια στα άκρα και να αλλάξουν τους κανόνες. Αυτή είναι η πρόκληση που θα αντιμετωπίσουμε εμείς οι γονείς. Το λάθος που κάνουν πολλοί γονείς είναι, είτε να δίνουν άπλετο χρόνο χωρίς όρια και κανόνες μπροστά σε μια οθόνη, είτε να απαγορεύουν εντελώς κάτι που στα παιδιά είναι πολύτιμο. Είναι εξαιρετικά χρήσιμο αν όλοι βρούμε την χρυσή τομή που βοηθάει την ομαλή λειτουργία της οικογένειάς μας και διατηρούμε υγιείς σχέσεις μεταξύ μας. Και τι γίνεται με τις ταινίες δράσης; Συχνά βάζω να δω ταινία κοινωνικού περιεχομένου. Είναι οι αγαπημένες μου, και ήλπιζα να είναι και των παιδιών μου. Γι’ άλλη μια φορά οι προσδοκίες μου πληγώνονται βαθιά. Στα πρώτα λεπτά κοινωνικής ταινίας ακούω από τον μικρό μου “Rocky Balboa” : «Βαριέμαι, σβήστο, άλλαξε ταινία!!!» Είναι προφανές ότι το ενδιαφέρον εδώ είναι μειωμένο και χαλάει την ώρα χαλάρωσης όλης της οικογένειας. Την επόμενη φορά λοιπόν βάζω ταινία δράσης. Εδώ όλοι κάθονται και κοιτούν με αμείωτο ενδιαφέρον το κυνηγητό, το κρυφτό και φυσικά… το ξύλο. Από την μεριά μου, μένει ένας ρόλος: να παρατηρώ συμπεριφορές και να στρέφω την προσοχή εκεί που βλέπω κάτι θετικό. Για παράδειγμα λέω : «-Για δες τί έκανε εδώ ο ήρωάς μας, πώς αντέδρασε; Θα μπορούσε να κάνει κάτι άλλο; -Βοήθησε τον φίλο του, αυτό θα πει φιλία!- Εδώ θα μπορούσε να φύγει αλλά δεν το έκανε, ανέλαβε τις ευθύνες του! -Κι εδώ τί έμαθε ο ήρωας και η ηρωίδα από το πάθημά τους; -Τί νιώθει άραγε τώρα που του συμβαίνει αυτό;- Γιατί συμπεριφέρεται έτσι;» Με αυτό τον τρόπο η παρατήρηση της εικόνας δεν είναι ασυνείδητη. Η παρακολούθηση γίνεται ενεργή και υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες για συζήτηση ανάμεσά μας. Φυσικά δεν παραλείπω να τονίζω ότι αυτό που βλέπουμε είναι βία και ότι ο άνθρωπος έχει φτιαχτεί για να δημιουργεί και όχι για να καταστρέφει. Πάντως, την επόμενη φορά που θα δούμε ταινία τα ίδια θα αντιμετωπίσω, το ξέρω. Σαν μια κοκκινοσκουφίτσα λοιπόν, μπαίνω στο δάσος των οθονών. Ξέρω ότι υπάρχει ο κακός λύκος, δηλαδή οι κίνδυνοι αν δεν προσέξω. Με έχει προειδοποιήσει η μαμά μου, δηλαδή έχω λάβει ενημέρωση για το πώς να χειριστώ το θέμα. Είναι απαραίτητο όμως να περάσω μέσα από το δάσος για να φτάσω στη γιαγιά μου, δηλαδή να μάθω να χρησιμοποιώ τις οθόνες για την πρόοδό μου, ως μέσο για εξέλιξη και ακαδημαϊκά εφόδια, για ενημέρωση και φυσικά ψυχαγωγία. Όταν ακούσω τον λύκο να μην παρασυρθώ από ωραία λόγια, δηλαδή να ξέρω να βάζω τα όρια και να τα τηρώ, για να μην με πάρει η νύχτα και αργήσω να πάω στο σπιτάκι της γιαγιάς, δηλαδή να μην ξεχάσω τον πραγματικό σκοπό της οθόνης, δηλαδή ότι έχει φτιαχτεί για να με εξυπηρετήσει και όχι για να με καθυποτάξει. Εναλλακτικά αφηγούμαι στα παιδιά μύθους του Αισώπου που μιλάνε για λαίμαργα ζώα. Τι έπαθαν τα ζώα όταν δεν σταμάτησαν το φαγητό; Κάτι παρόμοιο μπορούμε να πάθουμε κι εμείς όταν δεν βάζουμε όρια και φρένα στη ζωή μας. Εμείς οι γονείς είμαστε οι άγρυπνοι φρουροί που, πότε με διακριτικότητα, πότε με αυστηρότητα και πάντα με σιγουριά και σταθερότητα, συμβουλεύουμε και εμπνέουμε τα παιδιά μας. Εύκολο; -Καθόλου. Τα παρατάμε; -Ποτέ! Σίγουρα θα επηρεάσουμε κάποια πράγματα στα παιδιά μας. Θα επηρεάσουμε σκέψεις και συμπεριφορές. Ας ελπίσουμε να είναι οι περισσότερες και οι σημαντικότερες. Για τα υπόλοιπα, καλό είναι να αποδεχτούμε τα παιδιά μας έτσι όπως επιλέγουν τα ίδια να είναι και να ξέρουν ότι θα έχουν πάντα την αγάπη μας όποια επιλογή κι αν κάνουν. Με εκτίμηση Βικτωρία Δικαιοπούλου